Văn Quang: Văn Hóa Hòa Cả Làng
Viết từ Sài Gòn
 |
Đa số chủ hàng quán trên đường Nơ Trang Long,
P.14, Q. Bình Thạnh (Saigon) buôn bán
nhưng chưa biết về thông tư 30
của Bộ Y tế có hiệu lực từ ngày 20-1.
|
Thật ra cái thứ “văn hóa hòa cả làng” không chỉ có trong một phạm vi nhỏ hẹp mà lâu nay nó đã lan tràn trong nhiều mặt của đời sống xã hội. Thí dụ như một nghị định được ban hành nhưng người dân không thi hành được, nghị định làm ra rồi để đó coi như hòa cả làng. Thí dụ cụ thể hơn như quy định xử phạt hành chánh đối với cá nhân, gia đình đổ rác không đúng nơi quy định, UBND các cấp có nhiệm vụ bắt giữ chó mèo chạy rông, không sử dụng điện thoại nơi cây xăng, quy định về ai được quyền dừng xe khi đi trên đường cũng đang khiến người dân “bối rối cành hoa” giữa thông tư và lời giải thích trái ngược.
Thông tư 45 quy định chỉ lực lượng CSGT đeo “thẻ xanh” mới được phép dừng xe xử phạt, nhưng mới đây ông Trần Sơn Hà, Cục phó Cục Cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt cho biết “không chỉ cảnh sát giao thông làm nhiệm vụ tuần tra mà Luật Giao thông đường bộ quy định, nhiều lực lượng khác cũng được làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát giao thông, trong đó có cả cảnh sát trật tự, cơ động”… Dân đành thua, đành hiểu theo cái kiểu “sáng đúng, chiều sai, mai lại đúng”. Huề cả làng! (Người Bắc nói là “hòa”, người miền Nam nói là “huề”, bạn nói sao cũng được).
Dân bán hàng rong chết chẹt
 |
Một gánh bún chả trên vỉa hè phố Hàng Đậu,
Hà Nội. Từ người bán đến người ăn không
ai quan tâm đến giấy khám sức khỏe những
người bán, nguồn gốc thực phẩm... của thông tư 30
|
Và mới nhất, “vui nhất” là Thông tư 30 của Bộ Y tế có hiệu lực từ ngày 20-1 quy định tất cả người bán hàng, người sản xuất tại cơ sở dịch vụ ăn uống (quán ăn trong nhà hàng, khách sạn, khu nghỉ dưỡng…), người bán thực phẩm đường phố đều phải khám sức khỏe, có giấy chứng nhận đủ điều kiện sức khỏe, được huấn luyện kiến thức về an toàn vệ sinh thực phẩm và có giấy chứng nhận đã được “tập huấn”, có đủ nước sạch, có bàn cao, khu chế biến đồ ăn sống và chín riêng, có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu… mới được coi là đủ điều kiện kinh doanh thực phẩm…
Thông tư này đang bị phản đối dữ dội, nhất là mấy bà bán hàng rong từ Nam chí Bắc la làng, nếu thực hiện coi như bóp chết hết những người bán hàng rong. Thậm chí hầu hết những dân bán hàng rong còn chưa hề biết có cái luật này nên cứ “vô tư” bày hàng. Một bà bán bún chả bên hè phố, một hàng cơm bình dân, một chị bàn xoài cóc trên hè phố phải đi khám sức khỏe, phải đi “tập huấn” tức là đi học tập, phải chứng minh nguồn gốc hàng hóa và phải có hóa đơn… đúng là chuyện khôi hài. Có thực hiện cũng như không.
Những quy định và Thông tư này được người dân gọi là những quy định cho vui vì sự khó thực hiện và không thể thực hiện được, không gọi là “hòa cả làng” thì gọi là gì?
Hòa từ phường xã, lúc nào chết biết liền
 |
Người phụ nữ bán xoài cóc dầm trên vỉa hẻ
hồ Hoàn Kiếm: “Cấm thì cứ cấm, chứ tôi nào có biết
về thông tin này. Ngừng bán thì lấy gì nuôi con hằng ngày?”
|
Một thí dụ khác là những buổi họp lên họp xuống ở nhiều cơ quan đoàn thể chỉ là họp cho vui, họp vì… phải họp chứ chẳng mang lại kết quả gì… Nhất là lâu lâu các ông các bà ở các tổ dân phố cũng họp hành, có ý kiến ý cò rồi cũng để đó. Bằng cớ chung cư tôi đang ở, thủng những lỗ to tướng, nhiều vết nứt trên đầu lối đi trên hành lang, thỉnh thoảng có một chấn động hoặc một cơn gió mạnh là từng mảnh vữa lớn rớt xuống ầm ầm. Đó là nơi người dân qua lại thường xuyên, trẻ con chạy nhảy hàng ngày. Tai nạn xảy ra có mà trời cứu. Thế nhưng phản ảnh ở tổ, ở phường, ra cả Ủy Ban Nhân Dân Phường kêu cứu, Phường chỉ hứa hươu hứa vượn “sẽ xuống kiểm tra”, nhưng rồi mấy năm nay vẫn chẳng ai thèm ngó tới, thế là hòa cả làng. Dân cũng chẳng thèm phản ảnh làm gì cho mệt. Lúc nào chết biết liền!
Rất nhiều vấn đề như thế nên cái thứ “văn hóa hòa cả làng” đến nay đã thành quen thuộc với người dân.
Hòa… cả nước
Trong bài trả lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trả lời Thông tấn xã Việt Nam nhân dịp Xuân Quý Tỵ 2013 cũng đã nhắc đến thứ văn hóa này. Xin nêu nguyên văn lời ông Nguyễn Phú Trọng:
“Sau gần một năm triển khai, việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình đã được tiến hành từ cấp lãnh đạo cao nhất của đảng đến từng đảng viên, trở thành đợt sinh hoạt chính trị đặc biệt quan trọng. Tuy nhiên, dư luận vẫn còn không ít băn khoăn cho rằng bước kiểm điểm tự phê bình và phê bình vừa qua như “hòa cả làng,” chẳng biết bộ phận không nhỏ (tham nhũng, biến chất…) nằm ở đâu, thậm chí có tâm tư, tâm trạng chưa hài lòng, cho rằng “không thành công” vì không kỷ luật được ai…”
Đó là cái nhìn đúng tổng quát vể bản chất sự việc. Nhưng từ đâu phát sinh ra tâm trạng này? Bởi thực tế qua đợt “phê bình và tự phê bình” trên diễn đàn Quốc Hội chưa mang lại kết quả cụ thể nào cho người dân tin tưởng. Rồi gần đây nhất TP Hà Nội, một thành phố thủ đô có thể gọi là bộ mặt của cả nước, vừa tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với 20 lãnh đạo chủ chốt của thành phố cũng lại có kết quả không một ai bị đánh giá yếu kém và cũng không ông bà nào được chọn là xuất sắc 100%. Thế thì cũng coi như “huề cả làng”.
Kế hoạch sắp tới HN sẽ lấy phiếu tín nhiệm đối với các cấp tiếp theo. Cụ thể là lấy phiếu tín nhiệm đối với giám đốc, phó giám đốc của 7 sở: Nội vụ, Quy hoạch Kiến trúc, Kế hoạch đầu tư, Tài nguyên Môi trường, Xây dựng, Lao Động Thương Binh Xã Hội, Công an TP. Noi gương đàn anh, các tỉnh thành khác cũng sẽ tổ chức lấy phiếu tín nhiệm. Chắc tin vui sẽ lại dồn dập trên các phương tiện thông tin đại chúng vì sẽ vẫn không ai bị đánh giá yếu kém. Đúng là sẽ tiến tới “hòa cả nước”!
Ông Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang trong buổi tiếp xúc với cử tri Q.1, Q.3, Q.4 ngày 15-12-2012 đã nói: “Coi chừng sẽ có tình trạng chạy phiếu tức là vận động phiếu, mà vận động ở đây là vận động nháy nháy, móc ngoặc với nhau, được anh được tôi. Đó là chuyện không lành mạnh”.
Ông bà nào cũng bỏ phiếu theo cái kiểu “có đi có lại mới toại lòng nhau”. Hai ta cùng “tín nhiệm nhau” là huề cả làng. Đây là một kiểu chạy chọt riêng lẻ chưa nói đến nghệ thuật chạy phe nhóm.
Lại đến nghệ thuật “chạy đêm chạy hôm”
Cái sự chạy chọt ở VN từ việc nhỏ đến việc lớn đã thành thói quen. Làm gì, ở đâu, từ tòa nhà lập pháp đến con buôn đầu đường đều biết “nghệ thuật chạy”.
Ngay từ khi quốc hội VN còn chưa họp bàn về bỏ phiếu tín nhiệm các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn, ông đại biểu Trần Xuân Hòa đã tỏ ra hoài nghi và lo lắng. Đó là mối lo “chạy đêm, chạy hôm”. Bởi Quốc hội, cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp, cơ quan đại biểu cao nhất của dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của dân mà cũng “chạy đêm chạy hôm” thì quả là đáng lo cho vận mệnh của cả dân tộc.
Từ đó, sau khi có kết quả ở hai kỳ họp như vừa đề cập đến ở trên, không có bất cứ ông bà nào bị “sứt mẻ một tí uy tín” nào, không có ông bà nào bị đụng đến sợi lông chân, dĩ nhiên người dân có quyền đặt câu hỏi “có sự chạy đêm chạy hôm” nào ở chốn “thâm nghiêm” đó không?
Văn hóa hòa cả làng dưới cái nhìn của người dân
Xìn mời bạn đọc lắng nghe dư luận của người dân trên hầu hết các trang báo tại VN.
- Bạn Đinh Việt cho rằng có bàn luận cũng chỉ để vui mà thôi:
“Sau Hà Nội, các tỉnh thành khác tiến hành lấy phiếu tín nhiệm… chắc cũng sẽ cho kết quả như thế. Nhiều bạn thắc mắc rằng Hà Nội còn nhiều yếu kém, nhiều chỉ tiêu còn thua kém các địa phương. Nhất là trong lĩnh vực văn hóa, mặc dù là trung tâm văn hóa của cả nước… Vậy thì việc đánh giá cán bộ chủ chốt như thế đã chính xác chưa???… Chúng ta cần cùng nhau tìm câu trả lời cho thắc mắc khá thú vị này nhé (dù biết cũng… chỉ để bàn tròn bình luận với nhau cho… vui là chính).
- Bạn Hero Dung: trananhdung@gmail.com nêu thắc mắc:
“Cán bộ tốt vậy sao Hà Nội (HN) vẫn bị phản ánh là nơi phức tạp về nhiều mặt như văn hóa, xã hội, giao thông, ý thức của người dân… vân vân và vân vân… HN là nơi thực hiện bỏ phiếu tín nhiệm đầu tiên trên cả nước, nhưng hình như làm chỉ mới trên danh nghĩa thì phải???”
- Bạn Nguyen: langtuxaque2_0_3@yahoo.com nêu một thực trạng ở cơ quan mình:
“Cần xem người đánh giá là ai. Theo tôi, người đó phải là nhân dân HN mới đúng được, chứ còn mấy vị làm trong cơ quan đó tự đánh giá nhau thì khó chính xác lắm. Ví dụ như ở cơ quan tôi cuối năm cũng có mục đánh giá lãnh đạo theo 4 tiêu chí: Hoàn Thành Xuất Sắc, Hoàn Thành Tốt, Hoàn Thành Nhiệm Vụ, Không hoàn thành nhiệm vụ. Mình đã miễn cưỡng đánh giá sếp ở mức Hoàn Thành Tốt nhiệm vụ, nhưng đến khi nộp cho trưởng phòng thì bị ăn mắng và bị bắt phải đánh giá lại ở mức cao nhất là Hoàn Thành Xuất Sắc… Nên mình nghĩ nếu cứ đánh giá kiểu này thì khác gì làm cho có thôi”
- Bạn Hoàng Trung hoangtrungdn@gmail.com so sánh rất gọn gàng:
“Haizzz… Cái này giống học sinh đỗ tốt nghiệp 100%… 1 con số quá đẹp…”
- Bạn có địa chỉ – nguyenduong79@gmail.com nói đến lòng tin
“Theo tôi, nói chung nếu muốn có được sự đánh giá tốt nhất thì nên lấy ý kiến dân chúng công khai, chứ lấy ý kiến của mấy người bỏ phiếu với nhau thì có đố ai dám bỏ phiếu đánh giá lãnh đạo mình yếu kém đây???? Những người dám nói thì chắc phải đợi… nghỉ hưu may ra mới nói, chứ còn đương chức thì… Vì thế nên tôi nghĩ rằng có lẽ cũng không nên làm kiểu hình thức nữa, vì không thể hiện được thực chất đâu, mà dân lại thêm mất lòng tin thôi…..”
- Bạn nakaijiro@yahoo.com: biết rồi, khổ lắm:
“Tôi nghĩ, không bỏ phiếu thì người dân cũng biết kết quả rồi: Tất cả đều hoàn thành nhiệm vụ…Nếu có sai sót nhỏ gì sẽ rút kinh nghiệm… Thế thì nên chẳng phải tổ chức bỏ phiếu???”.
- Bạn Ni: traitrungthuc87@yahoo.com.vn liên tưởng tới các loại “bệnh” khác:
“Có được những con số đẹp, nhất là về chất lượng cán bộ thì lẽ ra hơn ai hết mọi cư dân Thủ đô phải vui mừng và tự hào mới đúng. Nhưng khi so sánh với thực tế còn biết bao điều khiến dân chưa thể hài lòng, thì xem ra con số đẹp lại chưa thể được dân tin. Nhất là tác phong làm việc không chỉ của riêng đội ngũ cán bộ Hà Nội mà là trên cả nước nói chung vẫn “hành là chính”, rồi mới đây nhất là những thông tin chẳng lấy gì làm “đẹp” về con số “100 triệu chạy công chức”… Vậy nên có thể nói là tâm lý dị ứng với những con số đẹp vẫn chưa thể được xóa bỏ trong một sớm một chiều trong rất nhiều người dân. Hơn thế nữa, số đẹp quá lại càng dễ đẩy sang những liên tưởng vu vơ tới… “bệnh thành tích”, “bệnh hình thức”…
Kiểm tra các kiểu “chạy” quá khó
Trước những nghệ thuật chạy đang phổ biến rất mạnh và có hiệu quả khiến người dân mất niềm tin, chán ngán kiểu “hành dân là chính”, ngày 21-1, tại Hà Nội, Ban Bí thư tổ chức hội nghị toàn quốc tổng kết công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong năm 2012.
UB Kiểm tra các cấp sẽ tập trung kiểm tra, giám sát và xử lý đảng viên vi phạm trong việc thực hiện nghị quyết, chỉ về các lĩnh vực tư tưởng chính trị, công tác tổ chức cán bộ, trách nhiệm người đứng đầu các tổ chức đảng, nhà nước, đoàn thể chính trị – xã hội, quản lý sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản, quản lý sử dụng ngân sách, vốn, xây dựng cơ bản, lĩnh vực ngân hàng, các hoạt động tư pháp; kiểm tra giám sát, phát hiện, xử lý những tổ chức, cá nhân có biểu hiện về chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ, chạy bằng cấp, chạy khen thưởng, kê khai tài sản không đúng quy định.
Cấp ủy và UB Kiểm tra các cấp chủ động hơn trong việc phát hiện dấu hiệu vi phạm để kiểm tra, chú trọng kiểm tra, giám sát các đồng chí cấp ủy cùng cấp và cán bộ diện cấp ủy cùng cấp quản lý; tăng cường giám sát, phát hiện và ngăn ngừa kịp thời cán bộ, đảng viên kịp thời cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. UB Kiểm tra các cấp phối hợp xem xét các vấn đề nổi cộm liên quan đến các vụ án lớn, tham nhũng, tiêu cực, trách nhiệm của cán bộ lãnh đạo.
Đọc hết các nhiệm vụ kiểm tra trên đây, bạn đã thấy cả một núi công việc, không biết làm cách nào Ủy Ban Kiểm Tra làm được. Chỉ nguyên chuyện đất đai, tài nguyên khoáng sản đã bù đầu mọi cơ quan, mọi tòa án, liên quan đến một số rất lớn các “quan” từ làng đến tỉnh rồi, làm sao giải quyết các vụ khác được đây? Quá khó, khó quá! Các ngài làm được thì may cho dân chúng tôi quá. Hàng loạt mục tiêu nổ như súng đại liên, chỉ sợ không làm nổi.
Một vụ ở Đà Nẵng đã quá phức tạp rồi
 |
Hàng loạt dự án lớn ở Đà Nẵng bị
Thanh tra Chính phủ kết luận có sai phạm
|
Ngay như một thành phố được coi là tấm gương sáng trên toàn quốc về mặt cai trị, nơi có ông Nguyễn Bá Thanh được coi như quan chức sáng giá nhất và mới được đưa về trung ương làm Trưởng Ban Nội Chính cũng đang xảy ra một vụ thanh tra… tóe lửa. Vụ này hiện còn đang “lùng bùng” giữa bên Thanh Tra Chính Phủ và UBND TP Đà Nẵng. Bên nói có thất thoát, bên nói không, rất phức tạp. Chưa biết bên nào thắng bên nào thua. Vụ này chắc sẽ còn kéo dài. Ở đây, tôi tạm thời xin tóm tắt rất ngắn gọn sự việc.
Thanh Tra Nhà Nước nói Đà Nẵng làm thất thoát hàng trăm tỉ đồng
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP), Thủ tướng đã đồng ý kiến nghị của TTCP kiểm điểm Chủ tịch, các phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, các tổ chức và cá nhân có liên quan (thời kỳ 2003-2011) theo phân cấp quản lý cán bộ, đã vi phạm quy định về quản lý sử dụng đất đai liên quan đến việc xác định giá thu tiền sử dụng đất; giảm tiền sử dụng đất phải nộp cho các đơn vị và cá nhân gây thất thu ngân sách trên 3.434 tỉ đồng; chấm dứt việc giao đất (bán đất) theo hình thức ký hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ.
 |
Nhiều khu đất được chuyển đổi mục đích sử dụng
thấp hơn giá đất thành phố quy định,
gây thiệt hại lớn cho ngân sách
|
Đà Nẵng khẳng định làm đúng pháp luật
Trong khi đó UBND TP Đà Nẵng đã có phản ứng tức thì. UBND TP khẳng định: việc thực hiện chính sách này là một trong những vận dụng linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả của TP. Nhờ vậy mà nguồn thu ngân sách tăng lên hằng năm, đồng thời hạn chế yếu tố trượt giá làm tăng suất đầu tư, có lợi cho ngân sách.
Theo ông Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng Văn Hữu Chiến, UBND TP.Đà Nẵng khẳng định tất cả các trường hợp giao đất cho tổ chức, cá nhân đều được công khai đấu giá và giao quyền SDĐ theo đúng quy định của pháp luật về đất đai vào từng thời điểm.
Ông Chiến còn lý giải nhiều vấn đề khác trong kết luận của TTCP mà ông cho rằng lãnh đạo TP không đồng tình, xin tóm lược những điểm chính. Ông nói, lãnh đạo TP làm việc gì cũng nghĩ đến nhân dân, vì quyền lợi người dân, nếu không dám nghĩ dám làm thì không có Đà Nẵng như hôm nay. Và ông khẳng định: “Đà Nẵng không để thất thoát ngân sách!”. Ông Văn Hữu Chiến còn thắc mắc “TP lớn vi phạm đất đai gây thất thoát cả chục nghìn tỉ đồng nhưng không ai nói đến mà Đà Nẵng lại “được ưu ái” là vấn đề gây bức xúc cho cán bộ và nhân dân TP”.
Ông Nguyễn Bá Thanh đồng ý với phát biểu của UBND TP Đà Nẵng, nhưng ông khuyên: “Chuyện này cứ bình tĩnh giải trình lại với thanh tra, giải trình lại với cơ quan chức năng để hiểu và thông cảm với điều kiện của thành phố như vậy”.
Cuộc “chiến” này còn đang rất nóng. Chúng ta hãy chờ xem kết luận cuối cùng ai đúng ai sai, ai phải kỷ luật. Trong vụ này liệu văn hóa hòa cả làng có chỗ đứng không?
Nói đến chuyện văn hóa ở Hà Nội vào lúc này còn khá nhiều vấn đề phức tạp cần phải bàn. Xin để kỳ sau tôi bàn tiếp với bạn đọc.
Văn Quang
25-1-2013
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét